Accademia sarda di storia di cultura e di lingua

“S’arbure de Nadale” di Anna Maria Sechi

Anna Maria Sechi

In s’annu 1947, istaimis in Macumere, accurtzu a su corso chi traversat sa bidda dae susu a giosso, a pagu tretu dae su municipiu, bi fiat su mercadu de sos massaios chi bènniant a bèndere su chi produiant in sas terras issoro. Affaca a su mercadu b’aiat una butega inue bèndiant de totu: alimentosos, atretzareddos de cughinas e ferramentas, custa butega tèniat duas vitrinas, una fiat in faccia a su corso.

M’ammento chi pro sa festa de Nadale in custa vitrina b’àiat un’àrbure de nadale frunida de fiocos colorados, inue fiant apicados mandarinos, mustatzolos, caramellas, cicullates, cun sachiteddos de castantza sicca e cariga infilada a tipu ghirlandas, custu est bistadu su primu àrbure de nadale chi apo bidu deo. Passaiat oras de incantu in dainanti ae custa vitrina abbaidende totus cussas cosas bonas chi bi fiant in s’àrbure de nadale fatu dae un’arvurita de laru birde. Ae cussos tempos su pinu forsis costaiat tropu e non fiat de usu. A pes de cust’àrbure bi fiat su presèpiu cun sos santutzos, sos anzoneddos e sos pastores, unu pagu in segus fiant espostos sos giocatolos fatos in linna, sas puddas chi cando li daiant corda bicculaiant, sas domitas coloradas, sos cadditos de cartone e bi fiant puru sas pupias cun sos pilos de seda arriciulados, una prus bella de s’àtera. Tèniat ses annos, no àia mai tentu una pupia, su disitzu mannu meu fiat de nd’àere una. Ogni note prima de mi drommire pregaio su Gesù bambinu chi mi àteret una pupia a pasca de Nadale, ogni mantzanu si puru faghiat bentu forte, deo torraiat a sa vitrina de sa butega pro mi gòdere s’ispantu de bìdere sas pupias chi fiant in mustra. Ae cussos tempos però sa posta de Gesù bambinu non funtzionaiat comente oe, ca deo no apo tentu sa fortuna de rètzire sa pupia ca Gesù bambinu s’est ismentigadu de a mie. Mamma, sa die de pasca de Nadale bidinde su dispiaghere mannu chi nde tèniat, m’at nàradu chi forsis totu sas oratziones mias nche las àiat boladas su bentu forte de cussas dies e si sunt perdidas in caminu.
Su primu àrbure de nadale chi amus tentu in domo nostra est bistadu in s’annu 1955, fimis in Belgio dae pagos annos, istaimis in sa bidda de La Louvière, Babbu traballiaiat in sa mina, su turnu sou fiat dae sa duas a sas deghe de sero, Mama m’àiat dadu carchi francu e deo so andada impresse a sa butega pro comporare unu pinu e carchi boccita de bidru coloradu e sas candelitas de chera pro illuminare s’àrbure, torrada a domo mi so posta in presse cun frades mios a frunire s’àrbure de nadale. Mama, pro su sero de Nadale àiat cumbidadu una famìllia sarda pro passare un’ora in cumpagnia, issos puru fiant in Belgio dae pagu, nche a nois non tèniant parentes a ue andare e issos puru sentiant sa nostalgia de sos familliares e amigos lassados in Sardigna. S’òmine de custa famìllia fiat minadore comente Babbu. S’annu 1955, at fatu un’ierru meda fritu, àiat niadu in abbundàntzia e in foras fiat totu unu pitzu russu de biddia. Fiat una note giara de luna chi pariat isparghende piure de isteddos chi daiant luminosidade a sa manta de nie chi covacaiat sas coberturas e sas cortitas de sas domos. Suta sa biddia sas lampadinas de sas carrelas pariant in bèstire nou, suta s’issoro lugore s’asfaltu gheladu lughiat che cristallu. Comente in sas folas antigas, bi fiat s’incantu de sa maja de sa note de Nadale. In domo tènimis sas istufas a carvone allutas, rùias che fogu e iscardiant tota sa domo. Cando Babbu a sas undighi de sero est torradu dae sa tzoronada sua, totus umpare inghiriados a sa mesa amus chenadu cun semplitzidade: pane e casu, salame e unu fiascu de binu rùiu Chianti. Deo àia preparadu unu bellu impastu de tzipulas e mi so posta a las frìere, deo frìendelas e issos mandighende-las amus affestadu sa note de pasca de Nadale cun gosu e alligria. Cussu primu àrbure de Nadale, su nuscu de su pinu friscu e sas candelitas de chera allutas, nos at mudadu sa domo e nos parfida sa cosa prus bella, ancora l’apo presente./ am.sechi